Hart voor je mensen

09 jul Hart voor je mensen

Bron: fd.nl / Femke de Vries / 27 februari 2019

Het is alle hens aan dek om het lerarentekort in het onderwijs op te lossen. In de zoektocht naar oplossingen kwam minister Slob vorige week uit bij de financiële sector. Baliemedewerkers en klantadviseurs wiens werk overbodig is geworden, kunnen zich laten omscholen tot leerkracht. Een mooi initiatief. Maar het effect zal pas over langere tijd merkbaar zijn. En dat terwijl basisscholen in Nederland nu al noodmaatregelen moeten nemen zoals het invoeren van een vierdaagse schoolweek. Dat roept de vraag op wat we op korte termijn nog kunnen doen.

Wat te denken van het aanpakken van het ziekteverzuim? Het basisonderwijs heeft al jaren te maken met een ziekteverzuim dat boven het landelijk gemiddelde ligt en dat stijgt. Er dreigt zo een vicieuze cirkel te ontstaan. Uitval leidt tot meer werkdruk voor de collega’s en dat leidt weer tot verzuim.

In een Australisch experiment slaagde men er wel in het ziekteverzuim in het onderwijs te verlagen. Door inzichten uit de gedragswetenschap in te zetten werd het verzuim per medewerker met meer dan 25% teruggebracht.

Hoe? In plaats van met de zieke te praten over de oorzaken van zijn uitval en hoe hij zich de afgelopen weken heeft gevoeld, werd juist de nadruk gelegd op de toekomst. De psychologie leert immers dat mensen negatieve ervaringen veel zwaarder ervaren dan positieve. Daarom is het zaak juist dat laatste gewicht te geven. De zieke werknemers werd verder gevraagd concrete voornemens en doelen op te schrijven die aan hun herstel zouden bijdragen. Door dat opschrijven voeren mensen hun voornemens eerder uit, en door ze te delen committeren ze zich eraan.

Een andere belangrijke stap was het persoonlijk maken van de voornemens. Het maken van Femke’s herstelplan waarin ik zelf opschrijf dat ik dagelijks een wandeling maak of een collega opzoek, zorgt voor het gevoel dat ik zelf de regie heb. Dat geeft vertrouwen in het eigen kunnen en draagt zo bij aan een spoedig herstel.

Het lijken allemaal voor de hand liggende ingrepen. We moeten denken in termen van een herstelproces in plaats van een verzuimproces, zoals nu vaak wordt gedaan. Als we dat herstelproces ook nog eens persoonlijk, toekomstgericht en concreet maken kan dat een bijdrage leveren aan het oplossen van het probleem in het onderwijs.

Het is net als met de acquisitie van klanten. Het binnenhouden van bestaande klanten is vaak goedkoper en effectiever. Dat geldt ook voor werknemers. Op bestaande werknemers moeten we daarom zuinig zijn, zeker in het onderwijs.

Femke de Vries is managing partner bij &samhoud, bijzonder hoogleraar toezicht aan de Rijksuniversiteit Groningen en oud-bestuurslid van toezichthouder AFM. Reageer via columnist@fd.nl.