Hoogte dekking zzp’er strijdpunt tussen sociale partners

Bron: fd.nl / Rik Winkel, Martine Wolzak / 5  februari 2020

In het kort

Organisaties van werkgevers, werknemers en zzp’ers willen dit weekend een akkoord sluiten over de nieuwe verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov) voor zzp’ers. Strijdpunt is nog de hoogte van de uitkering en het moment waarop die ingaat. Dat zeggen ingewijden rondom de gesprekken die niet met naam genoemd willen worden vanwege de gevoelige fase waarin de onderhandelingen zitten.

In het pensioenakkoord is afgesproken dat er een verplichte aov voor zelfstandigen zonder personeel komt. Dat was een voorwaarde voor de steun van GroenLinks en de PvdA aan de pensioenhervormingen. Van de ruim één miljoen zzp’ers is maar 21% verzekerd. Minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken wil nu een advies van de sociale partners over een ‘betaalbare en voor iedereen toegankelijke’ verzekering. Voor de zomer stuurt hij dan een voorstel naar de Tweede Kamer.

Cruciaal overleg

Deze week vindt een cruciaal overleg plaats tussen sociale partners in de Stichting van de Arbeid. De hoop is dat Koolmees hun advies komende woensdag kan meenemen in een commissieoverleg over de zzp-kwestie. Het zou in ieder geval een publiek uitgevoerde volksverzekering moeten worden. Waarschijnlijk krijgen directeuren-grootaandeelhouders (dga’s) en zzp’ers die al goed verzekerd zijn, of zich beter willen verzekeren, een uitzondering van de verplichtstelling.

Maar over de hoogte van de uitkering en de premie en de duur van de wachttijd zijn de partijen het nog steeds niet eens. Werkgeversorganisatie VNO-NCW en zzp’ers zetten in een op een relatief laag verplicht verzekerd inkomen met een bijbehorende lage premie, met de mogelijkheid om dat zelf aan te vullen. Ondernemers moeten zo veel mogelijk zelf hun bedrijfsrisico’s kunnen inschatten en afdekken.

Vakbonden staan onder druk van hun achterban om dekking en premie vergelijkbaar te maken met die van de WIA voor werknemers. Dan valt het veronderstelde concurrentievoordeel van de zzp’er op de arbeidsmarkt weg. De WIA-premie is nu circa 7% van het loon. Dat vinden werkgevers en zzp’ers veel te duur. Maar de bonden vrezen dat een lagere dekking — er is sprake van 70% van het minimumloon als ondergrens — later ook als basisvoorziening voor werknemers kan worden gezien.

Wachttijd

De wachttijd is een ander discussiepunt. Hoe langer die duurt, des te goedkoper de verzekering. Voor werknemers geldt een wachttijd van twee jaar, waarin de werkgever de zieke doorbetaalt. Zzp’ers hebben dat vangnet niet. Zij zouden de wachttijd met een aparte verzekering, bijvoorbeeld een broodfonds, of eigen vermogen kunnen overbruggen.

De zzp-organisaties zelf zitten evenmin op één lijn. De zzp-vertegenwoordigers staan formeel buiten het overleg, maar zijn via FNV Flex en Platform Zelfstandige Ondernemers wel ‘aangehaakt’. Twaalf andere zzp-clubs zijn geraadpleegd, waaronder de Werkvereniging. Vooral VNO, verzekeraars en coalitiepartijen D66 en VVD hechten aan de steun van de zzp’ers.

Volgens Roos Wouters van de Werkvereniging zou een verzekering voor alleen volledige en blijvende arbeidsongeschiktheid, op 70% van het zogenaamde WIA-loon, gemiddeld niet meer dan €50 per maand kosten. Zij gaat uit van een inkomensafhankelijke premie. Andere zzp-organisaties gruwen daarvan. ‘Goedverdienende zelfstandigen betalen zich dan blauw’, zegt Maarten Post van ZZP Nederland. ‘We zijn mordicus tegen een inkomensafhankelijke premie en uitkering.’ Overigens is slechts 15% van alle arbeidsongeschikten volledig en blijvend afgekeurd. Waarschijnlijk zou maar een kleine groep hierop kunnen terugvallen.

Borstlap

Het advies dat nu in maak is, is makkelijk te verwarren met de ideeën die de commissie-Borstlap eind januari presenteerde. Maar terwijl Borstlap vooral naar de toekomst kijkt, met een verzekering voor alle ‘werkenden’, moeten werkgevers en werknemers in de Stichting van de Arbeid met iets komen waar het kabinet al voor de zomer mee aan de slag kan. Dat is, tot ergernis van de zelfstandigen, een aparte regeling voor zzp’ers. Volgens een zegsman van de Stichting ligt het voor de hand dat die dezelfde structuur krijgt als de WIA. ‘In de basis hebben werknemers en zelfstandigen dan hetzelfde.’

Borstlap lijkt de zzp’ers wel een steuntje in de rug te geven. De commissie pleit voor een basisverzekering voor alle werkenden op 70% van het wettelijk minimumloon. Dat is minder dan wat een arbeidsongeschikte werknemer nu krijgt. Borstlap stelt tevens voor om de loondoorbetaling te bekorten tot een jaar. Verzekeraars en verzuimdienstverleners zijn daar faliekant op tegen, omdat werkgevers dan weer minder zouden gaan investeren in herstel en re-integratie van zieke werknemers.