Kans op verlaging pensioenen in 2021 door coronacrisis juist geslonken?

Bron: fd.nl / Martine Wolzak / 6 april 2020

In het kort

‘Als je naar het verleden kijkt, zou het vreemd zijn als er nu wel gekort zou worden’, zegt pensioenadviseur Hans Kennis van Montae&Partners. De afgelopen jaren zijn kortingen immers herhaaldelijk uitgesteld, of voorkomen met nieuwe regels. De kans op kortingen ‘lijkt klein’, schat ook actuaris Wichert Hoekert van Willis Towers Watson, net als de adviseurs van Aon. Partijen die betrokken zijn bij de onderhandelingen over het pensioenakkoord houden eveneens rekening met nieuw uitstel. ‘Nu de pensioenen verlagen zorgt voor vraaguitval bij een nog grotere groep Nederlanders’, aldus een bron.

15% tot 20% omlaag

Veel fondsen moeten volgend jaar pensioenen verlagen, als hun dekkingsgraad eind dit jaar minder is dan 100%. Bij de huidige standen zou dat betekenen dat miljoenen pensioenen met 15% tot 20% omlaag gaan, eventueel uitgesmeerd over meerdere jaren. Bijvoorbeeld bij de pensioenfondsen ABP en Zorg en Welzijn zouden dan de pensioenen van leraren, agenten, verpleegkundigen en artsen worden gekort. Juist de beroepen waar de waardering enorm voor is gestegen in deze crisis.

Maar minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken mag kortingen uitstellen, vanwege ‘uitzonderlijke economische omstandigheden’. Voor dit jaar deed hij dat al voor alle fondsen die nog wel boven de 90% stonden. De economen van het Centraal Planbureau (CPB) nemen in hun scenarioanalyses over de gevolgen van het coronavirus alvast een voorschot voor komend jaar: ‘We nemen in alle scenario’s aan dat de pensioenuitkeringen in 2021 niet gekort worden vanwege de bijzondere omstandigheden’, schrijft het CPB. ‘Ondanks de klap die de pensioensector in alle scenario’s oploopt.’

DNB: discussie ’te vroeg’

Klaas Knot van De Nederlandsche Bank (DNB) vindt het echter nog ’te vroeg’ voor deze discussie. Die hoort thuis aan het eind van dit jaar. Dat vindt ook econoom en voormalig DNB-bestuurder Lex Hoogduin. ‘Er pleit heel veel voor uitstel of uitsmeren van pensioenverlagingen’, zegt hij. ‘Maar bekijk aan het eind van het jaar de pensioenen in samenhang met de rest van de economische situatie. En beslis dan hoe je de rekening eerlijk verdeelt. En daarbij mag ook meegewogen worden dat we nu doen vooral ter bescherming is van ouderen.’

Met uitstel van de verlagingen zijn de problemen voor het pensioenstelsel hoe dan ook niet opgelost. De lage rente zal pensioenfondsen nog lang dwars zitten en de crash op de financiële markten heeft een hap uit hun vermogen genomen. ‘Ik denk ook dat de minister bij een besluit over nieuw uitstel kijkt of er wel vorderingen zijn bij de uitvoering van het pensioenakkoord’, zegt Hans Kennis van Montae daarom.

Uitwerking pensioenakkoord niet van tafel

Aan de uitwerking van het pensioenakkoord wordt nog steeds hard aangewerkt, beamen betrokkenen. Deze week komt de zogeheten stuurgroep opnieuw bijeen, met bonden, werkgevers en kabinet. Door de coronacrisis een week later dan gepland. Dan liggen als het goed is de eerste schetsen op tafel voor een pensioen zonder zekerheid en zonder rekenrente. Waarschijnlijk worden nog geen knopen doorgehakt. Eerst moet de nieuwe variant worden doorgerekend. Maar de onderhandelaars hebben de hoop om voor de zomer met een pakket op hoofdlijnen te komen nog niet laten varen.

De grote tekorten bij een aantal pensioenfondsen maken de overgang naar een nieuw stelsel echter niet makkelijker. Het zogeheten invaren — het omzetten van de huidige pensioenpotten naar de nieuwe variant — is mede daardoor nog steeds een van de lastigste dossiers die op tafel liggen.