Scheiden: zo kom je er samen financieel uit

15 jan Scheiden: zo kom je er samen financieel uit

Bron: fd.nl / Floor Bakhuys Roozeboom / 21 december 2018

Scheiden is nooit leuk, maar eindeloos getouwtrek over geld kan het helemaal tot een lijdensweg maken. Hoe zorg je nou dat je er samen financieel goed uit komt? Zes tips van experts.

1. Vertrouw niet te veel op ‘in goed overleg’

‘We hebben in goed overleg besloten …’ Of: ‘Destijds hadden we afgesproken dat …’ Het klinkt mooi, maar bij een scheiding heb je er weinig aan, waarschuwen mediator Danique Schoorl en familierechtadvocaat en mediator Fleur Oirbans. ‘Bij een scheiding gaat het uiteindelijk om wat er op papier staat en wat er in de wet staat’, zegt Schoorl.

Als voorbeeld geeft ze het geval van een cliënt die de 50.000 euro overwaarde van haar vorige woning in een nieuwe gezamenlijke woning met haar vriend had gestopt, onder het mom van: als we uit elkaar gaan, krijg ik dat geld weer terug. Maar daarna zijn ze in gemeenschap van goederen getrouwd. En dan moet je alles gewoon fifty-fifty delen. Zo is de wet. Bovendien: stel dat hij haar die halve ton wel zou willen teruggeven, dan kan de Belastingdienst dat als een schenking zien of aanmerken als partneralimentatie en daar belasting over willen vorderen. Dat geld is ze dan kwijt. Afspraken altijd vastleggen dus, zowel voor als na de scheiding.

2. Reken alles fiscaal door

> Vrouwen leveren bij een scheiding 25 % aan koopkracht in, mannen slechts 0,2 %.

Ook als jij en je ex helemaal tevreden zijn over de mooie constructie die jullie hebben bedacht en ook als alles netjes op papier staat, moet de Belastingdienst er nog mee instemmen. ‘En dat vergeten mensen nog weleens’, zegt Schoorl. ‘Dan wil een man bijvoorbeeld dat zijn ex in het huis kan blijven wonen na een scheiding en maakt hij daarom geen aanspraak op de overwaarde. Dan kan het zijn dat de Belastingdienst dat geld als verkapte partneralimentatie aanmerkt, waarover een flink bedrag aan belasting moet worden betaald.

Bovendien kan hij dan bij de aankoop van een eventuele nieuwe woning geen hypotheekrente meer aftrekken over die kwijtgescholden overwaarde. Want volgens de zogenoemde bijleenregeling moet je de overwaarde van je vorige huis investeren in je nieuwe woning om volledige aftrek te genieten. Dat soort dingen zijn ingewikkeld en daarom verdiepen maar weinig mensen zich erin. Maar je kunt je er flink op verkijken.’

3. Handel niet (te veel) uit emotie

Stel, je voelt je schuldig omdat jij hebt besloten je partner te verlaten. Om de pijn te verzachten besluit je af te zien van partneralimentatie, een deel van het pensioen van je partner of bijvoorbeeld de overwaarde op het huis. Nobel, maar niet altijd verstandig.

Volgens Oirbans komt het regelmatig¬ voor dat mensen bij een scheiding vanuit emotie ongunstige regelingen treffen of afstand doen van zaken waar ze volgens de wet recht op hebben. ‘Dat kan een bewuste keuze zijn’, zegt Oirbans, ‘maar realiseer je in zo’n geval wel dat je je ex daarmee in principe zomaar een zak geld cadeau geeft. Als het schuldgevoel nog hoog zit, voelt dat misschien goed. Maar hoe voelt het over vijf jaar, als dat schuldgevoel gezakt is en jouw ex misschien wel met een nieuwe partner in het huis woont dat jij voor een deel cadeau hebt gedaan? En dat jij met jouw nieuwe partner geen nieuw huis kunt kopen doordat je die overwaarde kwijt bent? Denk bij wat je afspreekt niet alleen aan het nu en alle emoties die daarbij horen, maar ook aan de mogelijke toekomstscenario’s.’

4. Doe het niet alleen

> Mannen komen vaker in de schulden na een scheiding.

Omdat emoties het zicht op de financiën nog weleens willen vertroebelen, kan een professional uitkomst bieden. Oirbans: ‘Hoe goed je ook met elkaar door één deur kan, schakel altijd hulp van buiten in.’ Behalve bij een advocaat, mediator of echtscheidingsadviseur kunnen stellen ook online terecht. Op Uitelkaar.nl bijvoorbeeld, een platform waarop toekomstige ex-partners allebei hun voorkeuren kunnen invullen. Op basis van die voorkeuren wordt een regeling opgesteld die daar het beste op aansluit, waar nodig onder begeleiding van experts.

Jos Govaart (37), eigenaar van een pr-bureau, koos toen hij ging scheiden voor de hulp van een mediator en kan het iedereen aanraden er zo snel mogelijk een professional bij te halen. ‘Hoe goed de intenties ook zijn, bij een scheiding kun je er in principe van uitgaan dat je allebei in zekere mate onredelijk bent, en dat je die onredelijkheid zelf niet ziet. Wij hadden daarom afgesproken: we laten een professional de berekening voor ons maken en wat er ook uit komt, daar leggen we ons bij neer. Dat gaf rust.’

5. Kies een regeling die bij jullie past

En dan? Met je ex op verschillende etages in één huis blijven wonen? Kiezen voor ‘bird nesten’, waarbij de kinderen in het huis blijven wonen en jij en je ex elkaar afwisselen vanuit een gedeelde huurwoning? Wel of geen alimentatie? Co-ouderschap of toch niet? ‘Wat voor de een werkt, is voor de ander een drama. Er is niet één manier van scheiden die voor iedereen het beste is’, zegt Schoorl. ‘Het is verleidelijk je bij een scheiding te laten leiden door wat je om je heen ziet, maar kijk goed naar jullie eigen situatie en kies een regeling die daarbij past.’

Vera Lagerwaard (46) besloot met haar ex bijvoorbeeld om helemaal geen partneralimentatie te berekenen toen zij uit elkaar gingen. ‘We hebben ons spaargeld verdeeld en dat was het. Ik verdien mijn eigen geld, als freelancemarketingcommunicatiemanager, hij verdient het zijne, dus alimentatie vond ik onzin. In plaats van kinderalimentatie naar elkaar overmaken, hebben we een gedeelde rekening waar kinderbijslag op binnenkomt en waar we allebei maandelijks honderd euro naar overmaken voor sport- en schooluitgaven. Verder koop ik meestal kleding voor de kinderen, mijn ex koopt weer andere dingen. Zo werkt het goed voor ons.’

6. Denk er al over na als het nog goed zit

> Verlies van koopkracht is het grootst bij stellen met kinderen.

Bezint eer ge begint: een enorme dooddoener, maar in dit geval wel toepasselijk. Want, zo stellen de experts, veel problemen zouden voorkomen kunnen worden als mensen al tijdens hun relatie zouden nadenken over de financiële gevolgen van een eventuele scheiding. Schoorl: ‘Te vaak zie ik mensen in mijn praktijk die geen idee hebben wat ze ooit met elkaar hebben beklonken. Of die überhaupt niet weten wat de “gemeenschap van goederen” of “huwelijkse voorwaarden” waarvoor ze getekend hebben eigenlijk betekenen.’

Fleur Oirbans ziet hetzelfde. ‘Veel mensen overzien hun eigen afspraken niet. De vermogens gescheiden¬ houden bijvoorbeeld. Dat voelt aan het begin vaak goed, als beide partners nog gelijkwaardig zijn qua baan en inkomen. Maar wat als daarna de vrouw minder gaat werken om voor de kinderen te zorgen en de man doorgaat met carrière maken? Dan staat zij bij een scheiding met lege handen. ‘Wéét wat je met elkaar afspreekt’, vertelt Oirbans. ‘En check af en toe of het nog eerlijk is. Dat scheelt later weer conflicten. En die zijn er bij een scheiding doorgaans al genoeg.’